Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας – ένας από τους διάφορους τύπους διαταραχών προσωπικότητας – είναι μια ψυχική κατάσταση στην οποία οι άνθρωποι έχουν μια διογκωμένη αίσθηση της σημασίας τους, της σπουδαιότητάς τους, μια βαθιά ανάγκη για υπερβολική προσοχή και θαυμασμό, προβληματικές σχέσεις και έλλειψη ενσυναίσθησης δηλαδη συναισθηματικής ταύτισης με την ψυχική κατάσταση ενός άλλου ατόμου και κατανόηση της συμπεριφοράς και των κινήτρων του. Με δυο λόγια αδυνατούν μπορούν να «μπούνε» στη θέση του άλλου.
Αλλά πίσω από αυτή την ακραία αυτοπεποίθηση κρύβεται μια εύθραυστη αυτοεκτίμηση που είναι ευάλωτη στην παραμικρή κριτική.
Μια ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας προκαλεί προβλήματα σε πολλούς τομείς της ζωής, όπως σχέσεις, εργασία, σχολείο ή οικονομικές υποθέσεις. Τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να είναι γενικά δυστυχισμένα και απογοητευμένα όταν δεν τους κάνουν τις χάρες που ζητούν ή να μην παίρνουν το θαυμασμό που πιστεύουν ότι αξίζουν. Μπορεί να βρίσκουν τις σχέσεις τους με άλλους ανεκπλήρωτες με συνέπεια οι άλλοι να μην αντέχουν και να απομακρύνονται.
Συμπτώματα
Τα σημεία και τα συμπτώματα της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας και η σοβαρότητα των συμπτωμάτων ποικίλλουν. Τα άτομα με τη διαταραχή μπορούν:
• Να έχουν μια υπερβολική αίσθηση της σημασίας του εαυτού τους
•Να απαιτούν συνεχή και υπερβολικό θαυμασμό
• Να περιμένουν να αναγνωριστούν ως ανώτεροι ακόμα και χωρίς επιτεύγματα που το δικαιολογούν .
• Να υπερβάλλουν τα επιτεύγματα και τα ταλέντα τους.
• Να φαντασιώνονται επιτυχία, δύναμη, λάμψη, ομορφιά ή τέλειο σύντροφο .
• Να πιστεύουν ότι είναι ανώτεροι και ότι μπορούν να συναναστρέφονται μόνο με εξίσου ανώτερα άτομα.
•Να μονοπωλούν τις συζητήσεις και να υποτιμούν ή να περιφρονούν τους ανθρώπους που θεωρούν κατώτερούς τους.
• Να περιμένουν να συμμορφώνονται οι άλλοι με τις προσδοκίες τους
• Να εκμεταλλεύονται τους άλλους για να αποκτήσουν αυτό που θέλουν
• Να είναι απρόθυμοι να αναγνωρίσουν τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων
• Να ζηλεύουν τους άλλους και να πιστεύουν ότι οι άλλοι τους ζηλεύουν
• Να συμπεριφέρονται αλαζονικά, με έπαρση και να καυχώνται για τα επιτεύγματά τους.
• Να επιμένουν ότι έχουν το καλύτερο από όλα — για παράδειγμα- αυτοκίνητο ή γραφείο .
Ταυτόχρονα, τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας δυσκολεύονται να χειριστούν οτιδήποτε αντιλαμβάνονται ως κριτική και μπορούν:
• Να γίνονται ανυπόμονοι ή θυμωμένοι όταν δεν λαμβάνουν ειδική μεταχείριση
• Να έχουν σημαντικά διαπροσωπικά προβλήματα και αισθάνονται παραγκωνισμένοι.
• Να αντιδρούν με οργή ή περιφρόνηση και προσπαθούν να μειώσουν το άλλο άτομο για να φαίνονται ανώτεροι
• Να δυσκολεύονται να ρυθμίσουν τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά τους
• Να αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα διαχείρισης του άγχους , του θυμού και των νεύρων καθώς και της προσαρμογής στην αλλαγή
• Να νιώθουν κατάθλιψη και κυκλοθυμία γιατί δεν επιτυγχάνουν το τέλειο
• Να έχουν κρυφά συναισθήματα ανασφάλειας, ντροπής, ευαλωτότητας και ταπείνωσης
Αιτίες
Δεν είναι γνωστό τι προκαλεί τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας. Όπως συμβαίνει και με άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας, η αιτία της είναι περίπλοκη. Ετσι μπορεί να συνδέεται με:
• Το περιβάλλον – αναντιστοιχίες στις σχέσεις γονέα-παιδιού είτε με υπερβολική λατρεία είτε με υπερβολική κριτική που δεν είναι καλά προσαρμοσμένη στην εμπειρία του παιδιού
•Τη Γενετική ― κληρονομικά χαρακτηριστικά
• Τη Νευροβιολογία — η σύνδεση μεταξύ του εγκεφάλου και της συμπεριφοράς και της σκέψης
Παράγοντες κινδύνου
Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας επηρεάζει περισσότερους άνδρες παρά γυναίκες και συχνά ξεκινά στην εφηβεία ή στην πρώιμη ενήλικη ζωή. Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι στα βιολογικά ευάλωτα παιδιά, τα στυλ γονικής μέριμνας που είναι υπερπροστατευτικά ή παραμελητικά μπορεί να έχουν αντίκτυπο. Η γενετική και η νευροβιολογία μπορεί επίσης να παίξουν ρόλο στην ανάπτυξη της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας.
Επιπλοκές
Οι επιπλοκές της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας και άλλες καταστάσεις που μπορεί να εμφανιστούν μαζί με αυτήν, μπορεί να περιλαμβάνουν:
• Δυσκολίες σχέσεων
• Προβλήματα στη δουλειά ή στο σχολείο
• Κατάθλιψη και άγχος
• Προβλήματα σωματικής υγείας
• Κατάχρηση ναρκωτικών ή αλκοόλ
• Αυτοκτονικές σκέψεις ή συμπεριφορά
Η θεραπεία για τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας επικεντρώνεται γύρω από την ψυχοθεραπεία.
Επειδή η αιτία της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας όπως αναφέρθηκε, είναι άγνωστη, δεν υπάρχει γνωστός τρόπος πρόληψης της πάθησης. Ετσι τα άτομα αυτά μπορεί να μην θέλουν να πιστέψουν ότι κάτι μπορεί να πάει στραβά, επομένως να είναι και απίθανο να αναζητήσουν θεραπεία. Εάν αναζητήσουν θεραπεία, είναι πιο πιθανό να είναι για συμπτώματα κατάθλιψης, χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ ή άλλο πρόβλημα ψυχικής υγείας. Αλλά όταν αντιληφθούν πως η προσφυγή στη θεραπεία πλήττει στην αυτοεκτίμησή τους, μπορεί να μην την αποδεχτούν και να τη διακόψουν.Πάντως η λήψη της σωστής θεραπείας από έναν έμπιστο γιατρό ή πάροχο ψυχικής υγείας μπορεί να τους βοηθήσει να έχουν πιο ικανοποιητική και ευχάριστη πορεία ζωής και για τον εαυτό τους και για τους άλλους.
Πηγή: Mayoclinic.
Μπορείτε να επικοινωνήσετε με το Thrive Greece στο [email protected].